Castricum – Binnen het plaatselijke politiekorps zijn wat verschuivingen gaande, vooral ingegeven door het feit dat enkele teamleden aan hun pensioen toe zijn. Eind vorig jaar zwaaide Wil Gieling op 61-jarige leeftijd af als wijkagent voor Castricum-Zuid en Bakkum. Sinds mei van dit jaar heeft Manja Geurds (29) die taak overgenomen. Eén van de zaken waarmee zij zich geconfronteerd ziet, is de toenemende criminaliteit door oplichters, die argeloze inwoners met slimme babbeltrucs van hun geld en kostbaarheden beroven.

Door Raimond Bos

Nieuw is Manja niet in het politievak, ze draait inmiddels al zo’n negen jaar mee. In 2015 startte ze haar politieopleiding in Heerhugowaard, om vervolgens te worden geplaatst in het Basisteam IJmond, waar ze als hoofdagent aan de slag ging in Beverwijk. Vervolgens werd ze jeugdagent in Uitgeest, een nevenfunctie die zich specifiek richt op jeugdzaken. Manja: ,,Als we merken dat jongeren afglijden naar criminaliteit, neemt een jeugdagent contact met ze op en gaat het gesprek aan.’’ De politie werkt hierbij nauw samen met andere deskundigen, zoals de jongerenwerkers van Welzijn Castricum.

Als fulltime wijkagent heeft Manja nu een veel breder takenpakket. Om de taakverdeling binnen het basisteam uit te leggen, maakt ze een vergelijking met de brandweer: ,,Je moet het zo zien: onze afdeling noodhulp blust de brandjes, terwijl de wijkagenten de brandpreventie en de nazorg regelen.’’ Het werk van een wijkagent is in principe een solotaak, maar op het moment dat de politie een huisbezoek moet afleggen, gaat uit veiligheidsoverwegingen soms een collega mee.

Oplichters actief

Overal in het land zijn momenteel oplichters actief die het vooral op oudere inwoners gemunt lijken te hebben. Zij vormen een gemakkelijke prooi voor de criminelen, omdat ze vaak goed van vertrouwen zijn. Intussen gaan de oplichters steeds professioneler te werk en verzinnen ze ook telkens nieuwe trucs om hun slachtoffers te kunnen beroven. Manja legt uit hoe dit vaak in zijn werk gaat:

,,Een inwoner wordt gebeld door iemand die zich voordoet als medewerker van de bank. Deze beller vertelt dat onbekenden hebben geprobeerd om veel geld van de rekening af te halen, maar dat de bank dit heeft kunnen voorkomen door tijdig in te grijpen. Vervolgens krijgt de inwoner het advies om het geld over te boeken naar een veilige rekening, zodat dit niet nogmaals kan gebeuren. De beller stelt dan voor om een medewerker van de bank langs te sturen om de pinpas op te halen. Diegene weet vaak al tijdens het telefoongesprek de pincode van het slachtoffer te krijgen. Ook spreekt men een codewoord met de inwoner af, dat door de ophaler zal worden genoemd. Zo winnen ze het vertrouwen van de inwoner, die vervolgens nietsvermoedend de bankpas afgeeft. Kort daarna wordt door de daders bij een pinautomaat geld van de rekening gehaald. De mensen die de bankpassen ophalen, zijn over het algemeen keurig gekleed en welbespraakt. Ze komen heel betrouwbaar over, maar het zijn dus oplichters.’’

Nepagenten

Een nieuwe methode die de laatste maanden door de criminelen wordt toegepast, is het op pad sturen van nepagenten. Ook in dit geval wordt de inwoner eerst gebeld. ,,De oplichter vertelt dan van de politie te zijn. Soms gebruiken ze zelfs de naam van de betreffende wijkagent. Die namen zijn via de website van de politie gemakkelijk te vinden. Zo proberen ze het vertrouwen van hun slachtoffers te winnen. Ze leggen uit dat ze een inbreker aangehouden hebben met een lijst waarop ook het adres van de inwoner voorkomt. De boodschap luidt dat de waardevolle bezittingen van de inwoner gevaar lopen en dat het beter is om ze tijdelijk in een politiekluis te bewaren. Als iemand daarmee akkoord gaat, sturen ze een nepagent langs om geld, sieraden en andere waardevolle zaken op te halen. Soms verschijnt zo’n nepagent in een zelfgeknutseld uniform. De spullen die ze meenemen, zie je nooit meer terug.’’

Andere oplichterspraktijken

Er blijken nog meer gangbare praktijken te zijn om inwoners op te lichten. Zo zijn er de klusjesmannen, die ongevraagd aanbellen bij mensen met het verhaal dat ze een mankement aan de woning hebben ontdekt. Vanaf dat moment zijn er meerdere varianten op het verhaal. Soms is de smoes slechts bedoeld om een kijkje in de woning te kunnen nemen, met de bedoeling om geld of kostbaarheden te stelen. In andere gevallen wordt daadwerkelijk geklust, maar blijft de bewoner met een torenhoge rekening zitten voor het verhelpen van een kleinigheid.

En dan is er nog de fraude waarbij de oplichter zijn slachtoffer niet eens persoonlijk ontmoet, maar uitsluitend berichten stuurt via de mobiele telefoon. Een inwoner ontvangt een bericht via SMS of WhatsApp, dat afkomstig lijkt te zijn van een bekende. Vaak geeft men zich uit voor de zoon of dochter van het slachtoffer, met het verhaal dat diegene een nieuwe telefoon heeft met een ander nummer. Als het vertrouwen eenmaal is gewonnen, volgt een verzoek om even een bedrag voor te schieten voor het betalen van een rekening. Wie daarop ingaat, krijgt een betaalverzoek toegestuurd en is zijn geld vervolgens kwijt.

Cijfers

Sinds het begin van dit jaar hebben alleen al in de gemeente Castricum elf mensen aangifte gedaan nadat ze werden bezocht door een oplichter die zich uitgaf voor bankmedewerker. Nog eens drie aangiftes hadden betrekking op bezoeken van nepagenten en dan waren er ook nog twee aangiftes wegens dubieuze klusjesmannen. In deze gevallen was er daadwerkelijk sprake van oplichting, maar het aantal pogingen daartoe is waarschijnlijk veel groter. Dat blijkt ook uit cijfers, want alleen al in de periode vanaf mei dit jaar werd acht keer melding gemaakt van een nepagent en drie keer van een dubieuze klusjesman, waarbij de poging van de oplichter mislukte. Het schadebedrag van de gedupeerden varieert van enkele tientjes tot duizenden euro’s.

Waarschuw familieleden

Niet iedereen volgt de media even goed, dus is het goed mogelijk dat veel mensen nog niet goed op de hoogte zijn van deze praktijken. ,,Daarom zijn we blij dat De Castricummer hier aandacht aan besteedt. Dat helpt ons weer om meer mensen te bereiken. We willen ook aan inwoners vragen om hun ouders of grootouders hierover te vertellen. Het is belangrijk om te weten dat een bankmedewerker nooit om een pincode zal vragen, dat een bank ook geen bankpassen laat ophalen en dat de politie geen goederen voor inwoners in een kluis bewaart. Dat zijn allemaal babbeltrucs om persoonlijke bezittingen te stelen. Verder adviseren we iedereen om nooit zomaar voor iedereen de deur open te doen. Kijk eerst via een spion of camera wie er voor de deur staat en vraag of iemand zich kan legitimeren.’’

Een politieagent heeft – ook als het een agent in burger is – altijd een politielegitimatiebewijs bij zich. Ook mensen van een bedrijf kunnen zich altijd legitimeren als ze ergens voor langskomen. Manja: ,,Bovendien werken bedrijven altijd op afspraak, dus als iemand ongevraagd voor de deur staat, is dat al een teken dat er iets niet klopt. Laat in elk geval nooit zomaar mensen binnen, maar laat je ook niet je huis uit praten. Het kan zijn dat er iemand voor de deur staat die vraagt om assistentie bij een ongeval. Vaak werken oplichters in tweetallen. Eentje praat je het huis uit en de ander glipt naar binnen en neemt je spullen mee. Mocht iemand een SMS of WhatsAppbericht ontvangen van een onbekend nummer, waarbij de afzender zich uitgeeft voor een bekende, neem dan eerst via het originele nummer contact met diegene op om te controleren of het wel klopt.’’

Gegevens verzamelen

Volgens Manja helpt het de politie goed als iedereen melding doet van pogingen tot oplichting. ,,Dat vinden we heel fijn, want dan kunnen we zien waar de focus van de oplichters ligt. Als er meerdere meldingen uit dezelfde wijk komen, kunnen we in die wijk extra preventieve maatregelen nemen en zo komen we ook steeds meer van de daders te weten. De een weet bijvoorbeeld hoe de stem van de oplichter klinkt, de ander heeft diens telefoonnummer en weer een ander heeft een kenteken kunnen noteren. Door al die informatie met elkaar te combineren, komen wij ook een stap dichter bij de daders.’’

Inwoners die graag in gesprek willen gaan met hun wijkagent kunnen op www.politie.nl onder de menukeuze ‘Mijn Buurt’ opzoeken wie dat voor hun gebied is en direct een bericht voor de wijkagent achterlaten. Ook is het mogelijk om via telefoonnummer 0900 8844 contact op te nemen en te vragen naar de wijkagent. Eventueel wordt dan een terugbelverzoek doorgegeven. Is er spoed, bijvoorbeeld bij het betrappen van een oplichter op heterdaad, bel dan altijd 112 voor directe politie-inzet. (Foto: Bos Media Services)