Tijdens de Open Monumentendagen, in het weekeinde van 8 en 9 september, worden op vier plekken in de regio gratis fietsexcursies gehouden met als onderwerp de relatie van het Oer-IJ gebied met ‘Europa’, het landelijke thema voor dit jaar. Ook in het landschap hier is nog verrassend veel dat herinnert aan internationale invloed. Maar je ziet het pas, als je er op wordt gewezen. Daarom gaan er Oer-IJ gidsen mee.
Het idee voor de fietsexcursies komt van geografe Lia Vriend van de Stichting Oer-IJ, een actieve organisatie van bij het landschap betrokken burgers die meer aandacht wil voor de kwaliteit en kwetsbaarheid van het nog groene buitengebied in Midden-Kennemerland. Bij de excursies gaat het zowel over het ontstaan van het landschap als om menselijke activiteiten. Het Oer-IJ gebied, dat zich uitstrekt in de driehoek Zaanstad, Haarlem, Alkmaar, zit vol verhalen met een grensoverschrijdende context.
Het begint natuurlijk allemaal met het Oer-IJ zelf, een noordelijke tak van de Rijn. De bron ligt dus in Zwitserland. Via Duitsland zocht het water een weg naar de lage landen. Het Oer-IJ mondde tot aan het begin van de jaartelling uit in zee bij Castricum. Het gebied was vruchtbaar en geschikt voor bewoning. Dat trok allerlei volk uit het buitenland aan. Zoals Romeinse soldaten, die over water deze kant opkwamen. Maar later ook plunderende Vikingen, Ierse predikers, Spaanse bezetters, Franse overheersers en Duitse legers. Ze hebben allemaal hun sporen nagelaten.
Verschillende delen in het landschap hebben de status archeologisch monument. Ze zijn beschermd en mogen niet worden verstoord. Meer zichtbaar zijn de restanten van kastelen en verdedigingswerken, zoals de Stelling van Amsterdam. Je ziet hier ook nog veel Middeleeuwse dijken en dammen, aangelegd en opgeworpen door monniken en graven, die van ver buiten de landsgrenzen kwamen en zo nadrukkelijk hun stempel op het landschap drukten.
Deelname aan de fietsexcursies is gratis. De rondleidingen beginnen om 13.00 uur en duren ongeveer 2½ uur. Wie mee wil, moet zich wel vooraf per mail aanmelden bij info@oerij.eu met vermelding van datum en locatiekeuze.
Zaterdag 8 september start een fietsexcursie in Akersloot/Uitgeest bij Museumgemaal 1879, Fielkerweg 4 te Akersloot en in Heemskerk bij Koetshuis Kasteel Assumburg, Tolweg 9 te Heemskerk.
Zondag 9 september start een fietsexcursie in Limmen bij Museale hoek bij Oude School, Schoolweg 1 en in Beverwijk bij het Huis van Geschiedenis Midden-Kennemerland, Noorderwijkweg 2a te Beverwijk. (Foto: aangeleverd)