Velsen – Woensdagochtend is het cruiseschip Silja Europa gearriveerd in de haven van Velsen-Noord. Vanaf volgende week zullen hier ongeveer duizend vluchtelingen tijdelijk gehuisvest worden. De voorbereidingen om alles zo soepel mogelijk te laten verlopen, zijn nog in volle gang. Donderdagmiddag stonden bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA), projectleider Hanneke Niele en burgemeester Frank Dales van de gemeente Velsen aan boord van het schip de pers te woord.

Door Raimond Bos

Enkele maanden geleden werd burgemeester Frank Dales gebeld door het Ministerie van Justitie en Veiligheid. De vraag was eenvoudig: is Velsen bereid om gedurende een half jaar ruimte te bieden aan een cruiseschip, bedoeld voor de opvang van duizend vluchtelingen? Nederland telt slechts acht gemeenten waar een groot cruiseschip kan aanleggen en daar is Velsen er één van. Dales voelde de morele verplichting om aan het plan mee te werken, maar besefte tegelijk dat dit op verzet vanuit de lokale bevolking kon stuiten. ,,Het werd de moeilijkste beslissing uit mijn burgemeesterscarrière’’, erkende hij donderdagmiddag. Dat besluit werd nog eens extra moeilijk toen de VOB-kade in Velsen-Noord de enige geschikte locatie in de gemeente Velsen bleek te zijn. ,,Ik dacht bij mezelf: uitgerekend Velsen-Noord’’, daarbij doelend op het feit dat de inwoners van het dorp door de jaren heen al vaak te kampen hebben gehad met allerlei vormen van overlast. Dales moest de belangen van de eigen inwoners afwegen tegen de druk van de nationale vluchtelingencrisis. ,,Ik denk dat we er goed in geslaagd zijn om de balans tussen die twee te vinden’’, constateert de burgemeester nu.

Bewoners geconsulteerd

Direct nadat burgemeester en wethouders besloten om groen licht te geven voor de komst van het cruiseschip, organiseerde de gemeente Velsen een informatiebijeenkomst voor inwoners. Dat leverde vooral veel reacties van verontwaardiging op. Menigeen voelde zich voor het blok gezet en kon geen begrip opbrengen voor het besluit. De bijeenkomst werd door een aantal inwoners gezien als een wassen neus, aangezien het besluit al was genomen. Toch is dat geen terechte conclusie, want Dales haalde die avond waardevolle informatie op. ,,We hebben goed naar de bezwaren van de inwoners geluisterd.’’ Als voorbeeld noemt hij het feit dat er slechts één huisarts in Velsen-Noord is. Die heeft het al heel druk, daarom komt er een huisarts aan boord van het schip. De asielzoekers zullen dus niet voor medische zorg in Velsen-Noord komen. De kinderen aan boord van het schip krijgen straks les in een internationale schakelklas in Heemskerk. Het COA regelt het vervoer voor deze kinderen. Ook betaalt het COA twee boa’s die de gemeente Velsen heeft aangesteld om toezicht te houden op de openbare orde en veiligheid in de omgeving van het cruiseschip. Daarnaast is ook tijdelijk de politiecapaciteit in Velsen verhoogd.

Pendelbus

Zolang het schip er ligt, komt er een gratis pendelbus vanaf het schip naar Velsen-Noord, IJmuiden en Beverwijk. Ook inwoners van Velsen-Noord kunnen gratis gebruik maken van deze busverbinding. Dat biedt de inwoners van het dorp dus tijdelijk een mooi voordeel. Het gebied moet het al enige tijd zonder busverbinding stellen, maar dankzij de vluchtelingenopvang is dat nu anders, al gaat het om een maatregel die maximaal een half jaar van kracht blijft. Intussen worden deze week op en rond de VOB-kade nog veel voorbereidingen getroffen. Wie er donderdag rondliep, zag bijvoorbeeld een asfaltweg over de kade die er een dag eerder nog niet lag. Op amper tien meter afstand van het cruiseschip bevindt zich het terrein van CMF, een bedrijf dat zich bezighoudt met de verwerking van industrieel afval, onder meer van boorplatforms. Geen ideale situatie, maar volgens Dales heeft de gemeente uitvoerig met het bedrijf gesproken en zijn alle nodige maatregelen genomen om de opvang van de vluchtelingen op deze locatie veilig te kunnen laten verlopen.

Binnen een week vol

Bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het COA verwacht dat de afgesproken maximumcapaciteit van duizend vluchtelingen op het schip al binnen een week zal zijn bereikt. Dit hangt onder meer af van de snelheid waarmee de crew van rederij Tallink de stroom tijdelijke gasten kan verwerken. Schoenmaker: ,,Het is elke dag een puzzel om alle mensen die in Ter Aar aankomen een bed en een dak boven het hoofd te kunnen bieden. Het gebruiken van dit cruiseschip geeft enige lucht, maar het is nog niet voldoende. Daarom komt in Amsterdam een tweede cruiseschip te liggen en we zijn nog bezig met een paar grote locaties in het land voor de opvang van vluchtelingen.’’ De voorzitter was donderdag onder de indruk van de omvang van het cruiseschip en ziet deze wijze van opvangen als een mooi voorbeeld van de Nederlandse vindingrijkheid om een crisis als deze het hoofd te bieden. ,,Ik heb de volste overtuiging dat wij hier een hele nette opvang kunnen realiseren’’, liet hij weten.

Sobere opvang

Wie in de veronderstelling verkeert dat de vluchtelingen zich de komende maanden kunnen onderdompelen in luxe, heeft het mis. Het schip Silja Europa is een zogenaamde cruiseferry, normaal gesproken bedoeld om passagiers slechts korte tijd aan boord te hebben. Het schip kan zich dan ook niet meten met de luxe cruiseschepen waarop passagiers een hele vakantie doorbrengen. ,,Het gaat ook om een noodopvang’’, legt projectmanager Hanneke Niele uit. Eerder dit jaar was ze nog wethouder in Beverwijk, nu leidt ze namens het COA dit bijzondere project. Een slimme zet wellicht, want ze kent de plaatselijke situatie als geen ander en de lijnen naar zowel de inwoners als de gemeentebesturen van Velsen en Beverwijk zijn kort. ,,We bieden de vluchtelingen hier aan boord een bed en een goede maaltijd. De crew van het schip controleert elke kamer drie keer per week, maar de bewoners moeten zelf hun kamer schoon houden. Ze zijn zelf verantwoordelijk voor de ruimte die ze toegewezen krijgen. Ze kunnen aan boord gebruik maken van wifi, maar alleen in de algemene ruimtes en niet in de hutten. Zo stimuleren we het dat ze hun hut uitkomen en contact met elkaar zoeken.’’

Bemanning

Normaal gesproken vaart de Silja Europa met maximaal drieduizend passagiers aan boord. De bemanning bestaat dan uit ruim vijfhonderd personen. Daarvan blijven er in Velsen slechts honderd actief. Twintig technici zorgen ervoor dat alle systemen op het schip operationeel blijven, de rest van de bemanning zorgt voor het onderhoud en het koken van de maaltijden, die drie maal per dag aan boord geserveerd worden. Voor kinderen is er op het zevende dek een speciale ruimte beschikbaar, waar ze volop kunnen spelen. Aan boord geldt een rookverbod en diverse faciliteiten, waar passagiers normaal gesproken de beschikking over hebben, zijn nu afgesloten.

Misverstanden

Over de opvang van asielzoekers in ons land circuleren veel misverstanden. Er zijn mensen die vinden dat Nederland moet stoppen met het opnemen van asielzoekers, maar dat kan niet zomaar. Internationale verdragen en Europees recht verplichten Nederland om mensen de kans te geven hier asiel aan te vragen. Iedereen die asiel aanvraagt, heeft er recht op dat de aanvraag zorgvuldig wordt behandeld. Mensen die vluchten voor oorlog en geweld horen volgens de wet bescherming krijgen. Ook blijkt uit recent onderzoek dat zes op de tien Nederlanders het asielbeleid van de Nederlandse regering steunen. Opvallend daarbij is dat mensen die zelf in de buurt van een asielzoekerscentrum (AZC) wonen over het algemeen juist positiever zijn dan mensen die in een gebied wonen waar geen AZC is. Het lijkt erop dat het gezegde ‘onbekend maakt onbemind’ hier van toepassing is. Overigens: mocht er in Velsen-Noord sprake zijn van overlast of misstanden, dan kunnen inwoners 24 uur per dag bellen naar een telefoonnummer dat speciaal hiervoor wordt opengesteld. Dat nummer maakt de gemeente Velsen volgende week bekend.