Foto boven:
Molen De Dog. Links staat de molenaarswoning, daarnaast het gemaal. Achter de woning is molen ‘De Kat’ nog net zichtbaar. (Foto: Henk de Reus)
Castricum – Veel inwoners van Castricum weten niet dat zij droge voeten houden omdat poldermolen De Dog in Uitgeest de 645 hectare grote Castricummer polder bemaalt. Hierdoor belandt het teveel aan regenwater uiteindelijk in het Uitgeestermeer. Op vrijdag 27 december wordt de molen opengesteld voor publiek. Het biedt een unieke kans om eens te kijken hoe alles in z’n werk gaat.
Door Henk de Reus
Poldermolen De Dog is een rijksmonument en bemaalt de polder van Uitgeest tot het duingebied bij Castricum. Twee van de vier vrijwillige molenaars, Peter Heeremans en Stan Baltus, geven alvast een voorproefje door een rondleiding in- en rond de molen te geven. Stan is niet onbekend met molens. Hij bouwde zelf recent stellingmolen De Mol in Limmen en kent de klappen van de zweep goed. Stan is al vanaf zijn tweede jaar kind aan huis bij molen De Dog. Vertellen over deze windvanger is voor Stan koren op de molen.
Hij legt uit wat bemalen inhoudt: ,,Het doel hiervan is het waterpeil in de polder op de gewenste hoogte te houden. Vroeger werd dit alleen door windmolens gedaan maar deze taak is in de loop van de tijd grotendeels overgenomen door stoom- en later elektrische gemalen. Via allerlei slootjes, kanaaltjes en dammetjes komt het water vanuit Castricum bij molen De Dog terecht. Het oppompen vindt in eerste instantie plaats door het gemaal, maar waar nodig springt de molen bij. Dit doet hij via een vijzel, zeg maar een soort grote schroef, die het water via een waterring wegwerkt. Deze waterring mondt uit in het Uitgeestermeer.’’
Cijfers
Om een indruk te krijgen van de capaciteit voegt molenaar Peter Heeremans enkele cijfers toe. ,,De molen heeft een wiekenbreedte van 26 meter en bemaalt het water uit de Castricummer polder. Deze heeft een totale oppervlakte heeft van 930 hectare. Dit is inclusief een flink stuk van het bewoonde deel van West-Uitgeest. Het elektrische gemaal naast de molen werkt automatisch en heeft een capaciteit van 110 m³ per minuut als deze voluit met beide pompen draait.
Bij zware regenval en voldoende wind voegt de molen daar tussen 50 á 80 m³ per minuut toe. Dit is vergelijkbaar met 80.000 literpakken melk. Meestal stopt het gemaal met draaien en neemt de molen het over als hij bijgezet wordt door de molenaar. De molen kan ook belangrijk zijn als er een stroomstoring is. Alleen moet er dan wel wind staan natuurlijk.’’ Molen De Dog is op 27 december tussen 17.00 uur en 21.00 uur te bezoeken op de Geesterweg 22 in Uitgeest.
Open avond
Wat kunnen bezoekers van de open avond op 27 december verwachten? De geschiedenis van de molen wordt in beeld gebracht en men krijgt informatie over de huidige functie en de werking van de molen. Ook vindt er een rondleiding in de molen plaats. Speciaal op deze avond is de molen met kerstlampjes versierd en staan er schijnwerpers op gericht. Het bezoek is gratis en u hoeft zich niet vooraf aan te melden. Komt u vanaf het station Uitgeest dan rijdt u molen De Kat voorbij en slaat u direct na het witte bruggetje linksaf het pad op. U kunt vlakbij de molen parkeren.