PARTNERBIJDRAGE

‘Arrangeren’ betekent ook wel ‘bewerken’ of ‘inrichten’. Arrangeren van een muziekstuk is dus ook het ‘bewerken’ of opnieuw ‘inrichten’ van een bestaand muziekstuk. 

Neem een gemiddelde popsong: zang, gitaar, bas, drums en nog een ‘strijkje’ erbij. De zang zingt éénstemmig, de bas speelt éénstemmig, maar de drums speelt meerdere trommels en bekkens tegelijk en de gitaar en strijkers spelen ook meerdere tonen tegelijk. Alles bij elkaar dus een hoeveelheid aan verschillende toonhoogtes én klanken op één moment. 

Hoe bewerkt een arrangeur dit tot een arrangement voor 4 saxofoons die elk maar 1 toon tegelijk kunnen spelen? Dit vereist muzikale scholing en veel oefening.

Compromis

Dat je dus van een veelvoud van toonhoogtes naar slechts 4 tonen op een-en-hetzelfde moment gaat is dus altijd een compromis: je móet dingen weglaten, maar tegelijkertijd wil je het zo goed mogelijk op het origineel laten lijken. De eerste stap is de melodie en de bas van de popsong. Deze zijn onontbeerlijk: de melodie kan en mag je nooit weglaten natuurlijk en de bas is het ‘fundament’ onder de muziek. Deze twee zijn beiden éénstemmig, dus dat maakt het makkelijk. De melodie verhuist naar een saxofoon (meestal de sopraan of alt) en de bas gaat naar de baritonsaxofoon.

Akkoorden en ritmes

Maar nu komt de moeilijkheid: hóe stop je de hoeveelheid aan tonen van de gitaar, strijkers en drums in de resterende 2 saxofoons, die bij elkaar maar 2 tonen tegelijktijdig kunnen spelen? 

De gitaar en strijkers spelen meestal akkoorden. Een akkoord is een samenklank van drie of meer tonen tegelijk. In de eenvoudige (pop)muziek zijn het er meestal 3, soms 4. Van deze 3 of 4 tonen heeft de melodie er meestal al één en de bas ook, dus blijven er 1 of 2 over voor de 2 overgebleven saxofoons. Dat komt mooi uit! Maar de akkoordtonen worden niet altijd gelijktijdig gespeeld. Een gitaar ‘tokkelt’ vaak of speelt een ‘slag’ waarbij de tonen na elkaar komen. Een strijkensemble speelt akkoorden weer anders dan de gitaar. De drums is weer een heel ander geval want deze speelt geen toonhoogtes maar ritmes – vaak samen met de bas.

Nu komt het vakmanschap van een goede arrangeur kijken. De akkoorden én het ritme waardoor de popsong herkenbaar is, moeten verdeeld worden over 2 saxofoons. 

Muziek en psychologie

Gelukkig zijn mensen in staat om dingen die niet helemaal ‘juist’ zijn ‘om te vormen’ naar iets waarvan ze wél het gevoel hebben dat het ‘juist’ is. Een goed muziekarrangement geeft de suggestie dat je echt naar een (bekend) muziekstuk luistert. Je ‘filtert’ zelf dingen eruit of je ‘voegt dingen’ toe die ontbreken. Zo ervaar je in een goed arrangement drums, gitaar, bas, zang en strijkers omdat je het origineel kent en dit als het ware ‘omvormt’ in je muzikale geheugen.

Luisteren

Op de website van Foursaxes.com kun je alle arrangementen beluisteren. Het zijn er inmiddels meer dan 200 dus als je alles wilt beluisteren ben je een complete werkdag bezig!