Limmen – Als jongetje van tien jaar het slachtoffer te worden van seksueel misbruik is een zeer heftige ervaring. Er met niemand over kunnen praten zorgt voor frustratie en onzekerheid. Misbruik is een gebeurtenis die een leven lang grote impact heeft of iemands denken en doen. Cees Morsch (1950) maakte het mee en kon er bijna zestig jaar niet over praten. Zijn inmiddels overleden ouders hebben nooit geweten wat zich destijds binnen de muren van de Willibrordusstichting in Heiloo heeft afgespeeld tussen hem en broeder Arimathea, fotograaf op de Stichting, die Cees wilde leren fotograferen. Nadat hij het voorval als volwassen man voor het eerst meldde, nam hij zich voor om er ooit een boek over te schrijven. Nog eens bijna dertig jaar later is dat boek er nu: ‘Misbruikt’.

Door Raimond Bos

Cees Morsch woont tegenwoordig in Limmen, maar bracht zijn jeugd door in zijn geboorteplaats Heiloo. Zijn vader Ben werkte als kleermaker bij de Willibrordusstichting, een psychiatrisch ziekenhuis dat jarenlang een van de grootste werkgevers van Heiloo en omgeving was. Vrijwel de hele familie van Cees had daar wel een taak… ,,Mijn opa was er de eerste burgermedewerker, hij was er al voor de tweede wereldoorlog smid en technicus, Hij had elf kinderen. Bijna al zijn zoons, maar ook zijn schoonzoons, vonden er een baan. Zo was mijn vader er de kleermaker, mijn oom Hans de elektricien en werkte mijn oom Michel bij mijn vader in de kleermakerij.’’

Donkere kamer

Broeder Arimathea was binnen de Willibrordusstichting als fotograaf werkzaam en werd door de overige broeders en het personeel alom gewaardeerd. Dat kwam ook omdat hij de gezinnen van de burgerwerknemers met enige regelmaat thuis bezocht om foto’s te maken van het gezin en de kinderen. Ook de jonge Cees Morsch en zijn broertjes en zusjes werden thuis door Arimathea op de gevoelige plaat vastgelegd.

Het was diezelfde Arimathea die bij vader Ben na de fotosessie informeerde of zijn zoon Cees wellicht interesse zou hebben om fotografielessen bij hem te volgen. Was dit een verzoek met voorbedachten rade? Cees denkt achteraf van wel. Het zorgde ervoor dat de broeder zich regelmatig samen met de tiener kon afzonderen in de ‘donkere kamer’. Als het lampje boven de deur van de donkere kamer brandde, wisten de overige medewerkers en broeders dat het verboden was om de ruimte te betreden. Dan zouden immers de foto’s mislukken doordat ze voortijdig blootgesteld werden aan licht…

Slecht rapport

Wat begon met onschuldige lessen hoe foto’s af te drukken, kreeg een vervolg met strelingen over de rug, billen en buik van Cees. Eerst over de kleren heen, maar al snel ging het ook steeds een stapje verder… Kunstfoto’s moesten er gemaakt worden van Cees, maar dan zonder kleren aan. Cees ging aarzelend akkoord, maar besefte wel dat er dingen gebeurden die niet gangbaar waren. Hij kreeg een prachtig geschenk van Arimathea: een eigen fotocamera. Intussen mocht hij thuis niets vertellen over hetgeen in de donkere kamer afspeelde.

Cees: ,,Dat kon ik ook niet, want dat zou waarschijnlijk ontslag betekend hebben voor mijn vader en mijn familie die daar werkte…’’ Ongeveer vier jaar lang duurde het misbruik. Gemiddeld eens in de drie tot vier weken moest Cees bij broeder Arimathea verschijnen en kreeg het misbruik weer een vervolg. Zijn schoolprestaties leden eronder, met een slecht rapport tot gevolg. ,,Mijn vader werd daar kwaad om, maar ik durfde hem niet uit te leggen wat de werkelijke oorzaak was van mijn slechte cijfers en ook mijn ‘zitten blijven’.’’

Hartaanval

Abrupt kwam in 1965 een einde aan het misbruik, want Arimathea overleed, al onanerend, in zijn bijzijn aan een hartaanval. Hij viel kreunend op de grond en overleed. Cees is de gang op gerend en heeft geroepen en geschreeuwd: ,,Arimathea is dood, Arimathea is dood.’’ De broeders de na een paar minuten op zijn geschreeuw afkwamen hebben hem naar zijn vader in zijn werkplaats gebracht met de mededeling dat Arimathea was overleden. In de jaren die volgden bleef Cees zwijgen over het misbruik waarvan hij slachtoffer was geworden.

Hij herinnert zich: ,,Toen ik net een paar maanden zestien was, werkte ik in de zomervakantie weer als hulpje op een afdeling van de Stichting. Ik had toen net een tweedehands brommer – een ‘buikschuiver’ – gekregen van mijn vader omdat ik mijn schooljaar goed had afgerond. Op een dag in deze zomer is er een slagboom geplaatst bij de ingang van de Stichting. Ik wist dat niet en de zon stond laag, dus zag ik de slagboom niet toen ik na het werken de Stichting af reed. Ik reed er vol tegenaan. Mijn brommer schoot onder de slagboom door en ik klapte er met mijn hoofd tegenaan. Door die klap heb ik letterlijk mijn tong doormidden gebeten. Ik zag het als een teken van boven, dat ik nooit over mijn ervaringen mocht praten.’’

Impact

De impact die het seksueel misbruik op het leven van Cees heeft gehad, is enorm. ,,Je wordt onzeker, je zelfvertrouwen raakt beschadigd. Dat zorgde ervoor dat het in relaties vaak misging. Ik werd er een ander mens door. Ik koos er bewust voor om dan maar de leuke, extraverte, initiatiefrijke, lieve man te zijn. Maar als het dan aankwam op intimiteit was ‘lief zijn’ niet genoeg.’’ De angst om afgewezen te worden op grond van zijn seksuele problemen, namen bezit van Cees’ gedachten. ,,Het kruipt in je systeem. Er is altijd weer die angst en dat doet veel met je.’’ Pas korte tijd geleden viel die blokkade eindelijk weg. Cees ontmoette circa twee jaar geleden opnieuw zijn huidige echtgenote Ina en zij slaagde erin om Cees in staat te stellen zijn verleden los te laten.

Inzicht geven

Het boek ‘Misbruikt’ schreef Cees niet om na al die jaren zijn gram te halen. Hij zegt daarover: ,,Ik ben altijd kwaad op Arimathea geweest. Kwaad om wat hij gedaan heeft en kwaad omdat mij dit moest overkomen. Maar dat is niet de reden waarom ik het boek heb geschreven. Ik schreef het vooral om inzicht te geven in wat misbruik met een kind doet. Ik heb de gebeurtenissen daarom ook vrij neutraal beschreven, zeker niet beschuldigend.’’ De Willibrordusstichting bestaat niet meer in de oorspronkelijke vorm. De geestelijke gezondheidszorg die er geboden werd, ging later op in een grotere organisatie en verhuisde naar een andere locatie. Wel kan men terecht bij ‘De Verhalenkamer’ op het complex.

‘Misbruikt’ is verkrijgbaar bij de boekhandel (ISBN 978-90-90-36972-3), bij Bol.com of rechtstreeks bij de auteur door een e-mail naar boekmisbruikt@gmail.com te sturen. De prijs van het boek bedraagt 22,00 euro.

(Foto: Bos Media Services)