Regio – Kennisinstituut Deltares heeft geen bron gevonden voor de stof dinoterb die was gevonden in het gebied van hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat het middel nog in gebruik is. Ook blijken uit de data-analyse geen duidelijke fouten in de data. Dat concludeert het onafhankelijke kennisinstituut op basis van grondig onderzoek naar mogelijke verklaringen en bronnen voor de stof, dat het instituut deed. Deltares beveelt aan nog drie mogelijkheden te onderzoeken. HHNK gaat aan de slag met deze aanbevelingen en blijft vol inzetten op waterkwaliteit.
Dinoterb is een gewasbeschermingsmiddel om onkruid te bestrijden dat vanaf 1974 werd gebruikt. Het mag sinds 1 juli 1998 niet meer gebruikt worden in de landbouw. De werkzame stof dinoterb is slecht oplosbaar in water, enigszins vluchtig (de stof kan enigszins verdampen), redelijk afbreekbaar in de bodem en weinig mobiel (de stof verplaatst zich niet makkelijk met het (bewegende) water en wordt niet makkelijk meegevoerd met het water). Het is vooralsnog niet duidelijk hoe, wanneer en waarom deze stof in het oppervlaktewater terecht is gekomen. Duidelijk is wel dat tijdens monsternames in 2021 en 2022 op meer meetpunten verhoogde concentraties zijn gemeten in vergelijking met de jaren ervoor.
Aanbevelingen
Deltares doet in haar rapport de volgende aanbevelingen:
- Onderzoeken of uit het verleden mogelijk opgeslagen dinoterb in de waterbodem door beroering vrijkomt;
- Steekproeven nemen of dinoterb uit mogelijk industrieel of menselijk gebruik instroomt in de rioolwaterzuivering;
- Extra analyse zodra dinoterb in reguliere metingen wordt aangetroffen, om mogelijke variaties in toekomstige metingen uit te sluiten.
HHNK gaat aan de slag met deze aanbevelingen en blijft vol inzetten op het verbeteren van de waterkwaliteit. Jos Beemsterboer, portefeuillehouder integraal waterbeheer landelijk gebied bij HHNK: ,,De aanwezigheid van een verboden stof zoals dinoterb, jaren nadat de stof niet meer gebruikt is, maakt eens te meer duidelijk hoe belangrijk het is om met alle partijen te blijven werken aan de waterkwaliteit. Dat is een gezamenlijke opgave, waarbij het uitgangspunt wat ons betreft moet zijn: wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit. HHNK gaat onverminderd door met de aanpak van de Kader Richtlijn Water (KRW) en zet in op bronaanpak, voorkomen van vervuiling en reductie. Daarnaast is een extra impuls voor waterkwaliteit in voorbereiding. HHNK zal partijen hierbij nadrukkelijk aanspreken op hun rol.’’
Flinke impuls aan schoon water
HHNK heeft als ambitie dat in 2027 alle water in het beheergebied van HHNK schoon en gezond is en voldoet aan de KRW- normen. Dat is een stevige uitdaging en niet geheel haalbaar. Het is sterk afhankelijk van onder andere de voedselrijkheid, met de natuurlijke stoffen stikstof en fosfor. Ook speelt de historische belasting van de bodem mee bij de opgave om de doelen te halen. Sinds 2009 werkt HHNK al volop aan de gezamenlijke opgave van de KRW om de waterkwaliteit te verbeteren.
Door onder andere de invloed van landbouw en andere menselijke activiteiten op het water te minimaliseren en de vismigratie te bevorderen. De afgelopen twee jaar is er een breed politiek en maatschappelijk besef gegroeid dat er meer nodig is om de KRW-doelen in 2027 te halen. Daarom bereidt HHNK een extra pakket van maatregelen voor. Zwaarwegend in deze maatregelen zijn onder andere het verminderen van emissies, het actualiseren van de herkomst van stoffen als stikstof en fosfor, het verminderen van indirecte lozingen en uiteraard de inzet van het eigen instrumentarium.
Over het onderzoek
Het onderzoek is in opdracht van HHNK uitgevoerd door het gerenommeerde en onafhankelijke onderzoeks- en kennisinstituut Deltares. Het onderzoek omvatte literatuuronderzoek, gesprekken met betrokken partijen en experts, het in kaart brengen van mogelijke verspreidingsroutes en analyse van de bestaande dinoterb-data. Verschillende organisaties hebben kennis aangedragen, zoals Wageningen Environmental Research, RIVM en Ctgb, CML – Leiden Universiteit en de Inspectie Leefomgeving en Transport. Het rapport is door een externe klankbordgroep, bestaande uit RIVM, ILT en CML, voorzien van feedback. Het volledige onderzoeksrapport is op www.hhnk.nl/deltares-onderzoek-dinoterb te vinden.
Op de foto:
HHNK is wat betreft de waterkwaliteit verantwoordelijk voor het regionale oppervlaktewater en de zuivering van rioolwater. (Foto: HHNK)