Castricum – Op 7 september 2011 werd Toon Mans geïnstalleerd als burgemeester van Castricum. Na de verlenging van zijn eerste ambtstermijn in 2017 blikt hij nu terug op zijn tien jaar als eerste burger. ,,De complexiteit van mijn werk is toegenomen.”

Door Hans Boot

Anthonie (Toon) Mans werd geboren op 1 december 1965 in Hellevoetsluis. Hij groeide op in Brielle en studeerde achtereenvolgens facilitair management aan de Hotel Management School in Maastricht en bestuurskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Na negen jaar werkzaam geweest te zijn als projectmanager in het bedrijfsleven, werd Mans in 2000 wethouder in Brielle. Op 1 maart 2003 werd hij burgemeester van Hillegom en hij was ook coördinator voor het informatiepunt Polen namens de gemeenten in de Duin- en Bollenstreek tot hij in 2011 de overstap naar Castricum maakte.

Waarom solliciteerde je naar de vacature in Castricum terwijl je burgemeester was van de prachtige gemeente Hillegom?

,,Na ruim acht jaar Hillegom was ik toe aan een nieuwe uitdaging, dus ik was mij aan het oriënteren op iets anders. Toevallig sprak ik de toenmalige burgemeester van Castricum, mevrouw Emmens-Knol. Ik kende haar goed en zij vertelde dat zij met pensioen ging. Ik dacht dat Castricum een leuke gemeente voor mij zou kunnen zijn. We zijn gaan kijken en ik was meteen verkocht. Maar ja, dan moet je het nog wel worden. Dat is gelukt.”

Was je snel ingeburgerd of liep je tegen bepaalde dingen aan?

,,Ik voelde me heel snel thuis. De ontvangst was heel prettig. Dat begon al met de installatie in Vredeburg in Limmen. Daar werd ik heel hartelijk welkom geheten, met onder andere mooie woorden van locoburgemeester Christel Portegies. Zij hield een toespraak over de ambtsketen als symbool voor de diversiteit van onze gemeente. Daarna gingen we bijna meteen door naar de opening van het nieuwe gemeentehuis en maakte ik direct kennis met vele inwoners.”

Is er verschil in mentaliteit tussen de bevolking in je vorige standplaats en die in de kernen van Castricum?

,,Elk dorp, elke kern, elke gemeenschap heeft z’n eigen cultuur. Hillegom heeft maar één kern en Castricum heeft er vijf. De verschillen vind ik niet zo groot. Het is allemaal redelijk direct en mensen zijn vrij nuchter. Veel vrijwilligers zijn er actief en er zijn een hoop verenigingen. Dat zegt ook veel over de cultuur. De binding en saamhorigheid zijn groot. Dat zie je op diverse momenten in het jaar. Bij de veilingen van de sportclubs, bij de Bloemendagen, op Veteranendag, de kermissen, Koningsdag en de vrijmarkten niet te vergeten. Het komt ook zeker tot uiting bij de lintjesregen. Als kleine gemeente zijn we vaak koploper in de regio als het gaat om het aantal Koninklijke onderscheidingen dat we mogen uitreiken. Natuurlijk is het geen wedstrijdje, maar het zegt wel iets over de saamhorigheid en de bereidheid iets voor een ander over te hebben in onze kernen.”

Wat was je belangrijkste opdracht toen je hier aantrad als burgemeester?

,,We zaten nog midden in de bankencrisis, dus ook de gemeente moest bezuinigingen. Ik had Personeel en Organisatie in mijn portefeuille en de opdracht was tien procent besparen, zo’n anderhalf miljoen euro. Dat was pittig. Voor mij was het in die beginperiode ook belangrijk om verbinding te maken met de mensen in de gemeente. Op de leuke, maar ook op de minder leuke momenten. Die rol als – noem het maar burgervader – vind ik in deze tijd heel belangrijk.”

Hoe is de samenwerking geweest met de leden van de colleges en gemeenteraden?

,,Elke vier jaar start er weer een nieuwe gemeenteraad en een nieuw college. Je ziet veel verloop. Soms is dat vanwege persoonlijke omstandigheden, soms ontbreekt de chemie. Je ziet wel dat het aantal politieke partijen steeds groter wordt en dan komt het meer dan ooit aan op de vraag ‘hoe werk je samen?’. En aan die vraag probeer ik zo goed mogelijk mijn bijdrage te leveren. Zo viel er vijf jaar geleden een heel college. Dat is heel vervelend om mee te maken. Toch heeft het bestuur de zaak weer opgepakt en is aan het werk gegaan met de maatschappelijke agenda van het huidige raadscollege.”

Op welke resultaten kijk je met plezier terug en wat waren de tegenvallers?

,,Wat mij direct te binnen schiet is de grote brand in de kerk in Limmen. Dat heeft me erg geraakt. Maar in tien jaar gebeurt er zoveel, dat ik er een boek mee zou kunnen vullen. Ik denk al snel aan het Huis van Hilde, de ontwikkeling van Geesterhage en de vernieuwing van het dorpshart. Maar ook aan de noodopvang van de asielzoekers, de ontwikkeling van Zandzoom en landgoed Duin & Bosch en onlangs nog het nieuwe station. Maar vergeet ook de maatschappelijke agenda niet, waarin we inwoners de ruimte hebben gegeven – om aan het begin van een raadsperiode – inhoud te geven aan wat zij willen met onze gemeente. Dat is niet alleen bij een mooi papieren kunstje gebleven, het is door de raad omarmd en er is invulling aan gegeven met een raadscollege. Dat is uniek in Nederland.”

In welk opzicht is onze gemeente veranderd na tien jaar Toon Mans?

,,Dat zou je aan de inwoners moeten vragen. Ik heb mijn best gedaan om de leefbaarheid, de gezelligheid, maar ook de veiligheid te vergroten. Met plezier heb ik veel verenigingen bezocht, bedrijfsbezoeken gedaan en ook bruidsparen en honderdjarigen gefeliciteerd.”

Hoe zie jij de toekomst van de BUCH en eventuele nieuwe fusie van gemeenten?

,,We zitten nu in een lastige fase. De eerste jaren waren gericht op de start en opbouw van de BUCH. Nu moeten we opnieuw de koers uitzetten en dat zullen we gezamenlijk moeten doen, met vier gemeenten, met vier gemeenteraden en vier colleges. Dat betekent geven en nemen. Of het tot een bestuurlijke fusie komt is aan de politiek. Wel kan ik aangeven dat de complexiteit van ons werk enorm is toegenomen en daar hoort een robuuste schaal bij. Dat was immers ook de reden om de BUCH te starten. Die schaal is groter dan alleen vier gemeenten. Ik denk wel dat het goed is om het gesprek met elkaar te voeren. Samenwerking in welke vorm dan ook is essentieel.”

Maak je je zorgen over de doorgaans moeizame en lange procedures die sommige projecten moeten volgen, zoals de bouw van betaalbare woningen en het oplossen van verkeersknelpunten? ,,Besluitvorming is nu eenmaal ingewikkeld. Je hebt met heel veel verschillende belangen te maken. Maar denk ook nog even terug. Aan het begin van mijn periode hadden we te maken met de bankencrisis. Er werd nauwelijks meer gebouwd en toen de bouw weer aantrok ontstond de discussie over stikstof, dus opnieuw vertraging. Maar denk ook aan alle wet- en regelgeving. Je hebt inderdaad een lange adem nodig.”

Weet je al wat je in 2023 wilt doen als je tweede termijn erop zit en denk je dan nog de ambitie te hebben om hier of elders door te gaan als burgemeester?

,,Daar ben ik nog niet zo mee bezig. Al mijn aandacht gaat nog uit naar de coronapandemie en alle impact die het heeft gehad en nog steeds heeft. We hebben er allemaal mee te maken. Het verlies van een dierbare, economische schade, leerachterstanden, mentale schade, eenzaamheid. De vele verhalen, die ik hierover hoor tijdens mijn werk, maken diepe indruk op mij. Ik wil vanaf deze plek benadrukken dat ik met iedereen meeleef en wens dat we zo snel mogelijk terugkeren naar een gezonde en veilige samenleving. In die afgelopen anderhalf jaar was het voor mij heel druk en ik voelde een grote verantwoordelijkheid. Je zou kunnen zeggen dat ik er een baan bij had.”

Mans afsluitend: ,,Die tien jaar zijn voorbijgevlogen. Ik heb het nog steeds heel erg naar mijn zin. Het voelt als een voorrecht om burgemeester van Castricum te mogen zijn. De gemeente kent uitdagingen, maar is vooral een geweldige plek om te wonen, te recreëren en te werken. Via deze weg wil ik alle inwoners, ondernemers en zeker ook de raad bedanken. Allereerst voor het fijne welkom tien jaar geleden, maar vooral voor de mooie gemeente die u met elkaar maakt.”